စာနယ္ဇင္း ဘာလဲ ဆရာႀကီး ေရႊဥေဒါင္းကို စာေရးဆရာႀကီး အျဖစ္နဲ႔သာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတြ႕ျမင္ေနေလ့ ရွိၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဆရာႀကီး ဟာ ထူးျခား ထက္ျမက္တဲ့ သတင္းစာဆရာႀကီး တဦးလည္း ျဖစ္တယ္ ဆိုတာ အမွတ္မထားမိသလို ရွိတတ္ၾကတယ္။ ဆရာႀကီးဟာ ၁၉၁၆ ကုန္မွာ ရတနာပံု ဝတၳဳ ေရးၿပီး စာေရးဆရာ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ၁၉၁၇ ဆန္း သူရိယ သတင္းစာမွာ အယ္ဒီတာ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဆရာႀကီး ရဲ႕ သတင္းစာဆရာ သက္တမ္းဟာ ၁၉၆၈ လုပ္သား ျပည္သူ႔ေန႔စဥ္ သတင္းစာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဘဝက အၿငိမ္းစားယူတဲ့ အခ်ိန္ အထိ ကာလ ေတာင္တာ ရွည္ခဲ့တယ္။ ‘မည္သည့္ကိစၥႏွင့္ ျဖစ္ေစ၊ မည္သူႀကိဳက္ႀကိဳက္ မႀကိဳက္ႀကိဳက္ မွန္သည္ကိုသာ ဝန္ခံေရးသားလို ၏’ ဆိုတာဟာ ဆရာႀကီးရဲ႕ သတင္းစာဆရာ ဘဝ မူဝါဒပဲ။ ‘မွာသည္ထင္လွ်င္ ဖံုးဖံုးဖိဖိ မလုပ္ခ်င္၊ ကၽြႏု္ပ္ လပ္လွမ္းမီသေလာက္ ေဖာ္ထုတ္ တင္ျပရမွ ေက်နပ္ တတ္သည္။ ဤအတြက္ေၾကာင့္ မိတ္ေဆြနည္းလွ်င္လည္း ကိစၥ မရွိ၊ သစၥာတရားကိုသာ မိတ္ေဆြဖြဲ႕ခ်င္သည္’ ဆိုတာက ဆရာႀကီး ရဲ႕ သတင္းစာဆရာ ဘဝ ယံုၾကည္ခ်က္ ေၾကညာစာတမ္းပဲ။ ဒီလို ႏွစ္ေပါင္းငါးဆယ္ေက်ာ္ လုပ္ကိုင္လာခဲ့တဲ့ သတင္းစာဆရာ ဘဝအေပၚမွာ ဆရာႀကီး ဘယ္လို ေကာက္ခ်က္ခ်သလဲ၊ ထင္ျမင္သလဲ၊ ခံစားသလဲ။ ဆရာႀကီး သတင္းစာေလာက က အနားယူေတာ့မယ္ ဆိုေတာ့ ဆရာႀကီး ရဲ႕ သေဘာထားကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူငယ္ေတြ အခြင့္အလွည့္ သင့္တိုင္း ေမးၾကျမန္းၾက လုပ္ၾကတာေပါ့။ ဆရာႀကီးက အင္းမလုပ္၊ အဲ မလုပ္ဘဲ ခပ္မဆိတ္ ေနခဲ့တယ္။ တေန႔ေတာ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ ေယာက္လမ္းမွာ ေနတဲ့ ဆရာႀကီး အိမ္ကို ကၽြန္ေတာ္ ေရာက္သြားတယ္။ စကားစျမည္ ေျပာၿပီး ျပန္ခါနီးေတာ့ ဆရာႀကီးက ‘ေရာ့.. ကိုဝင္းတင္’ ဆိုၿပီး စာရြက္ကေလး တရြက္လွမ္းေပးတယ္။ အဂၤလိပ္လို ေရးထားတဲ့ စာရြက္၊ စာက တေၾကာင္းတည္း ရယ္။ စာနယ္ဇင္းလုပ္ငန္း အေပၚမွာ ဆရာႀကီး ရဲ႕ ထင္ျမင္ခ်က္လို႔ ဆိုႏိုင္တဲ့ စာတေၾကာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီး ရဲ႕ စာကို ကၽြန္ေတာ္ ဖတ္ၾကည့္တယ္။ သေဘာမေပါက္ဘူး၊ အ အဓိပၸာယ္ကေတာ့ ရိုးရိုးစင္းစင္း ပါ။ ရိုးစင္းလြန္းလို႔ နားမလည္ႏိုင္သလို ျဖစ္ရတယ္။ လြယ္လြယ္ေလးနဲ႔ မရွင္းလင္းလို႔ ျမွဳပ္ကြက္ တခုခုေတာ့ ပါေနၿပီဆိုတာ သေဘာေပါက္လိုက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆရာႀကီးကို ျပန္ေမး မေနေတာ့ဘူး။ ေမးရင္လည္း ဆရာႀကီးက ေျဖမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဆရာႀကီးရဲ႕ ဉာဥ္ကို ကၽြန္ေတာ္ သိတယ္။ ဆရာႀကီး က သူလည္း စဥ္းစားတယ္၊ သူတပါးကိုလည္း စဥ္းစားေစခ်င္တယ္။ သူက စဥ္းစားေစခ်င္လို႔ ေျပာတဲ့ စကားတခြန္းကို ဦးေႏွာက္ေၾကာတင္းေအာင္ မစဥ္းစားဘဲ ခြန္းတံု႔ျပန္ ေမးေနရင္ မႀကိဳက္ဘူး၊ ျပန္လည္း မေျဖဘူး။ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ဆယ္က ဆရာႀကီး ေရးေပးခဲ့တဲ့ စာရဲ႕ အဓိပၸာယ္ကို ဒီကေန႔ထိ ကၽြန္ေတာ္ တႏံု႔ႏံု႔ ေတြးၿပီး အေျဖရွာေနမိတုန္း ရွိပါေသးတယ္။ ဆရာႀကီးရဲ႕ စာက ဒီေန႔ထိလည္း ပေဟဠိ ဆန္တုန္းပဲ ရွိေသးတာမို႔ ဘယ္လို ေတြးၾကည့္ၾကည့္ သေဘာ မမိျမဲ မမိ ဆိုသလို ျဖစ္ရတုန္း ရွိပါေသးတယ္။ ဆရာႀကီး ရဲ႕ တေၾကာင္း စာခၽြန္ေလးက ရွင္းရွင္းေလးပါ။ ‘သတင္းစာလုပ္ငန္းဆိုတာ လက္စားေခ်ျခင္းလား၊ ရန္တုံ႔ျပန္ျခင္းလား’၊ အဲ့ဒီလို အေပၚယံေၾကာ အဓိပၸာယ္ဖြင့္လို႔ ရတဲ့ ဝါက်ေလး ျဖစ္ပါတယ္။ (အဂၤလိပ္လို Is Journalism Vengeance?) သမၼာက်မ္းစာ ကမၻာဦးက်မ္း၊ တရားေဟာရာ က်မ္း၊ ဆာလံက်မ္း၊ ေယရမိ အနာဂတၱိ က်မ္းေတြမွာ အဲဒီ စကားလံုးကို အျပစ္ေပးျခင္း၊ ဒဏ္ေပးျခင္းလို႔ တေျပးတည္း အနက္ ေပးၾကတယ္။ ရွိတ္စပီးယား ျပဇာတ္ေတြမွာ ဥပဒ္ ေပးျခင္း၊ အႏၱရာယ္ျပဳျခင္း၊ က်ိန္စာတိုက္ျခင္း စတဲ့ သေဘာေတြ နဲ႔ အဲဒီ စကားလံုးကို သံုးေလ့ ရွိတယ္။ ‘အကၽြႏ္ုပ္အား ဥပဒ္ မေပးပါလင့္၊ သင့္အား က်ိန္စာသင့္ေစသတည္း’ စတဲ့ အဆို အေျပာ ေတြကို ျပဇာတ္ေတြမွာ ေတြ႕ရတတ္တယ္။ အဂၤလိပ္ အဘိဓာန္ အက်ယ္ေတြမွာေတာ့ ဒီ ေဝါဟာရကို မေကာင္းဆိုးဝါး၊ အကုသိုလ္ တရား၊ အနိ႒ာရံု၊ ကံဆိုး မိုးေမွာင္၊ အမနာပ၊ သြားပုပ္ေလလြင့္၊ ေခ်ာပစ္ဂံုးပစ္၊ အေမွာင့္ ပေယာဂ၊ ကပ်က္ယပ်က္၊ ဖရုႆဝါစာ၊ ခေလာက္ဆန္ျခင္း၊ ေႏွာင့္ယွက္ ေမွာင့္ေအာင့္ျခင္း၊ အက်ိဳးနည္းေစျခင္း စတဲ့ အနက္မ်ိဳးေတြ စံုေနေအာင္ ေပးပါတယ္။ အဘိဓာန္ေတြက ေပးတဲ့ အနက္ကို ယူၿပီး ဆရာႀကီး ရဲ႕ တေၾကာင္းစာခၽြန္ကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ရင္ ႏွစ္မ်ိဳး ရႏိုင္တယ္လို႔ ထင္တယ္။ တမ်ိဳးက ‘စာနယ္ဇင္း လုပ္ငန္းဆိုတာ အေမွာင့္ပေယာဂ လား’၊ ေနာက္ တမ်ိဳးက ‘စာနယ္ဇင္း လုပ္ငန္း ဆိုတာ က်ိန္စာလား’။ ဒီ အဓိပၸာယ္ ႏွစ္မ်ိဳးမွာ ဘယ္ အဓိပၸာယ္နဲ႔ ဆရာႀကီး ရည္ညႊန္းခဲ့ပါလိမ့္၊ ကၽြန္ေတာ္ အတပ္ မေျပာႏိုင္ပါ။ ေျပာႏိုင္စရာ တခုသာ ရွိပါတယ္။ အဓိပၸာယ္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး မွာ ႀကိဳက္တဲ့သူ ႏွစ္မ်ိဳး ႏွစ္စား ရွိႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စာနယ္ဇင္းလုပ္ငန္းကို လည္မ်ိဳထဲ စူးေနတဲ့ အရိုးလို သေဘာပိုက္သူေတြက ပထမ အဓိပၸာယ္ ကို အႀကိဳက္ ေတြ႕စရာ အေၾကာင္း ရွိပါတယ္။ စာနယ္ဇင္းလုပ္ငန္း မွာ ဘဝႏွစ္ျမွဳပ္ၿပီး လုပ္ကိုင္ ေနသူေတြ အဖို႔ေတာ့ ဒုတိယ အဓိပၸာယ္ ဟာ သူတို႔ ၾကံဳေတြ႕ခံစားရေလ့ ရွိတဲ့ ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ရပ္ေတြနဲ႔ တသားတည္း ကိုက္ညီတယ္ရယ္လို႔ ထင္ျမင္စရာ အေၾကာင္းရွိပါတယ္။ ဆရာႀကီး အဲဒီ စာတိုကေလးကို ေရးခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ေလာက္တုန္းက ကမၻာ့ စာနယ္ဇင္း ေလာကမွာ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳး နဲ႔ စာနယ္ဇင္းေတြ ဇီဝိန္ေၾကြ ေနရတယ္ မဟုတ္လား။ စာနယ္ဇင္းသမားေတြ ကေလာင္က်ိဳးေနရတယ္ မဟုတ္လား။ စာနယ္ဇင္းသမားေတြ ကိုယ့္ကေလာင္ ပါးစပ္ျမဲေအာင္ကိုယ္ ဇက္ဆြဲ ေနရတယ္ မဟုတ္လား။ ဒါေတြကို ဆရာႀကီး ၾကားသိေနခဲ့တာေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ျပည္သူပိုင္ သတင္းစာ တေစာင္ကေတာင္မွ ကမၻာ့ စာနယ္ဇင္းေလာကကို လွမ္းေမွ်ာ္ၾကည့္ၿပီး ‘သတင္းစာဆိုတာ ဘာလဲ’ ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေခါင္းႀကီးပိုင္း အာေဘာ္ ေရးခဲ့ဖူးေသးတယ္ မဟုတ္လား။ (ဟံသာဝတီ ၉ ႏိုဝင္ဘာ ၁၉၇၄ ရႈ။) သတင္းစာဆိုတာ ဝါဒျဖန္႔ စာရြက္လား၊ မွန္ပါ့ဘုရား သံေတာ္ဦး တင္လႊာလား၊ ေဗာင္းေတာ္ညိတ္ စိတ္ေတာ္သိ ဘုန္းေတာ္ဘြဲ႕ စာတမ္းလား၊ အားလံုး ေကာင္းပါသည္ ခင္ဗ်ား အစီရင္ခံစာလား၊ ခိုင္းရာေရး၊ ေပးရာ ထုတ္ျပန္သည့္ ျပန္ၾကားေရး စာစဥ္လား၊ လက္ညွိဳးညႊန္ရာ ေရ ျဖစ္ခ်င္သူတို႔ ၏ ေဖာင္ေတာ္စီး လက္မွတ္လား။ အာဏာ ႏွင့္ ေငြကို ေရလိုသံုးကာ ကိုယ္က်ိဳး ရွာသူ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ဝါဒေရး ေဖာက္ျပန္သူ၊ အာဏာ ႏွင့္ အခြင့္အေရး အလြဲသံုးသူတို႔၏ အသိပ်က္မႈ၊ အက်င့္ပ်က္မႈ၊ တာဝန္ပ်က္မႈ၊ စည္းကမ္းပ်က္မႈ၊ ယံုၾကည္ခ်က္၊ ခံယူခ်က္ ရပ္တည္ခ်က္ ပ်က္မႈ မ်ားကို ဖံုးကြယ္ေပးသည့္ စကၠဴကန္႔လန္႔ကာ လား။ အမွန္တရား၊ အရွိတရား၊ အျဖစ္တရားမ်ားကို ပိတ္ဟဲ့၊ ကာဟဲ့၊ တားဟဲ့၊ ဆီးဟဲ့၊ လွ်ိဳ႕ဟဲ့ ဝွက္ဟဲ့ ႏွင့္ သတင္းေထာက္က တေကာက္ေကာက္ လိုက္ျခင္း၊ သတင္းစာ က တစာစာ ေရးျခင္းကို မခံႏုိင္၊ မရပ္ႏိုင္ ျဖစ္ကာ ျပည္သူတို႔ကို နားမ်က္စိ ပိတ္ၿပီး အၾကံတံုး၊ ဉာဏ္တံုး ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ရာ၌ အသံုးျပဳသည့္ စကၠဴ မ်က္ႏွာဖံုး လားရယ္လို႔ အေမးရွိခဲ့ဖူးေသးတယ္ မဟုတ္လား။ ဆရာႀကီး ကိုယ္တိုယ္ကေတာ့ ဘယ္ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို ဆိုလိုေၾကာင္း အပ္ခ်မတ္ခ် အတည္ျပဳ မသြားပါဘူး။ အဲဒီ စာတိုေလးကို ေရးၿပီးတဲ့ ေနာက္ ငါးႏွစ္ေက်ာ္ အၾကာမွာ ဆရာႀကီး ေရႊဥေဒါင္း ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ငါးႏွစ္ ကာလ တေလွ်ာက္လံုး မျပတ္မလပ္ ဆိုသလို ဆရာႀကီး ထံပါးမွာ ကၽြန္ေတာ္ ဆည္းကပ္ ထိေတြ႕ေနခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စာရဲ႕ အဓိပၸာယ္ ကို ဆရာႀကီး ဖြင့္ဆိုသြားသံ မၾကားခဲ့ရေတာ့ပါဘူး။ ဟံသာဝတီဝင္းတင္